Sa shpenzojnë shqiptarët në Black Friday? Rezultatet do t’ju habisin!

Black Friday — nga Amerika në zemrën e Kosovës

Dikur një ditë e njohur vetëm në Shtetet e Bashkuara, Black Friday sot është kthyer në një fenomen global. Edhe shqiptarët tashmë janë pjesë e kësaj “feste” të zbritjeve. Çdo nëntor, qendrat tregtare mbushen me njerëz, ndërsa platformat online regjistrojnë rekorde të reja vizitash.

Por, pyetja që ngjall më shumë kureshtje është kjo: sa shpenzojnë në të vërtetë shqiptarët gjatë Black Friday, dhe çfarë blejnë më shumë?

Sa shpenzojnë shqiptarët e Kosovës

Sipas vlerësimeve nga disa banka vendore dhe platforma të tregtisë elektronike, shqiptarët e Kosovës shpenzojnë mesatarisht nga 70 deri në 200 euro për person gjatë periudhës së Black Friday.

Në qytetet më të mëdha – Prishtinë, Prizren, Ferizaj, Pejë dhe Gjilan – kjo shumë është edhe më e lartë. Aty ku ka më shumë qendra tregtare dhe dyqane të mëdha, blerjet rriten me 60–80 për qind krahasuar me javët e zakonshme.

Kategoritë më të kërkuara janë ato që lidhen me komoditetin dhe teknologjinë:

• Pajisjet elektronike si telefona, kufje dhe laptopë
  
  

• Veshjet e markave të njohura
  
  

• Produktet për shtëpi dhe kuzhinë (Dormeo, Delimano, etj.)
  
  

• Kozmetika dhe parfumeri
  
  

• Dhuratat për fundvit
  
  

Shumë kosovarë planifikojnë blerjet e dhuratave të Krishtlindjeve dhe Vitit të Ri pikërisht gjatë Black Friday, për të kursyer para dhe për të shmangur çmimet e larta të dhjetorit.

Rritje e vazhdueshme çdo vit

Në pesë vitet e fundit, interesi për Black Friday në Kosovë është rritur mbi 70 për qind.
Të dhënat nga platformat online tregojnë se numri i transaksioneve përmes kartave bankare gjatë javës së Black Friday është rritur ndjeshëm. Vetëm në vitin 2023, disa dyqane online raportuan rritje prej 60–80 për qind të qarkullimit krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit paraprak.

Një arsye kryesore për këtë rritje është fakti se blerjet online janë bërë shumë më të sigurta dhe të lehta. Kompanitë e dorëzimit ofrojnë shërbime të shpejta, mundësi kthimi të produkteve dhe pagesë me para në dorë. Kjo ka bërë që shumë konsumatorë që dikur ishin skeptikë, sot të blejnë pa hezitim.

Zëri i konsumatorëve

Në një sondazh të zhvilluar nga Telegrafi.com në vitin 2023, 77 për qind e pjesëmarrësve pohuan se planifikojnë të blejnë gjatë Black Friday, ndërsa rreth 40 për qind pranuan se shpesh blejnë pa plan, vetëm për shkak të çmimit të ulur.

Një studente nga Prishtina tregoi:

“Nuk e kisha në plan të blej asgjë, por kur pashë xhupin që kushtonte 120 euro e ishte 59.90, vendosa ta marr.”

Ky entuziazëm tregon se për shumë njerëz, Black Friday nuk është vetëm një mënyrë për të kursyer, por edhe një përvojë kënaqësie.

Pse shqiptarët e Kosovës e duan Black Friday

Ekzistojnë disa arsye pse kjo ditë është bërë kaq e rëndësishme për konsumatorët kosovarë:

1. Zbritjet reale dhe mundësia për të kursyer
   Shumë biznese lokale dhe ndërkombëtare në Kosovë ofrojnë ulje të vërteta, duke e bërë këtë periudhë shumë tërheqëse.
   
   

2. Kultura digjitale në rritje
   Me zhvillimin e tregtisë elektronike dhe rrjeteve sociale, kosovarët janë bërë shumë më të ndjeshëm ndaj ofertave që qarkullojnë online.
   
   

3. Ndikimi i diasporës
   Familjet në Kosovë shpesh marrin nxitje nga të afërmit që jetojnë jashtë vendit, të cilët ndajnë ofertat më të mira ose dërgojnë para shtesë për blerje gjatë kësaj periudhe.
   
   

4. Përgatitjet për fundvitin
   Black Friday është mundësi ideale për të përfunduar blerjet e dhuratave dhe për t’u përgatitur për festat.
   
   

5. Efekti psikologjik i ofertave
   Reklamat krijojnë ndjenjën e urgjencës dhe frikën për të mos humbur një mundësi. Kjo bën që shumë konsumatorë të blejnë më shumë se ç’kanë planifikuar.
   
   

Kujdes me zbritjet e rreme

Edhe pse Black Friday sjell shumë oferta të mira, jo çdo zbritje është reale. Ka raste kur dyqanet rrisin çmimet disa ditë përpara, për t’i ulur “fiktivisht” gjatë ditës së ofertave.

Për ta shmangur këtë mashtrim, ekspertët këshillojnë që konsumatorët të kontrollojnë historinë e çmimeve paraprakisht, të krahasojnë ofertat në disa faqe të ndryshme dhe të blejnë vetëm nga dyqane të besueshme që ofrojnë garanci dhe fatura.

Nëse blerjet bëhen me kujdes, Black Friday mund të jetë vërtet një mundësi e mirë për të kursyer dhe jo për të humbur para.

Si krahasohen shqiptarët e Kosovës me rajonin

Në krahasim me vendet e tjera të rajonit, shqiptarët e Kosovës po afrohen me trendet e konsumit të vendeve më të zhvilluara.

• Greqia: rreth 320 euro për person
  
  

• Serbia: rreth 270 euro
  
  

• Shqipëria: rreth 180 euro
  
  

• Kosova: rreth 150 euro
  
  

Megjithëse fuqia blerëse është ende më e ulët se në disa vende të BE-së, konsumatori kosovar po bëhet çdo vit më aktiv dhe më i vetëdijshëm për vlerën e parasë dhe ofertave.

Black Friday si pasqyrë e sjelljes konsumatore

Black Friday nuk është vetëm një ditë zbritjesh. Është një tregues i qartë i mënyrës si ndryshon sjellja e konsumatorëve në Kosovë.
Të rinjtë janë grupi më aktiv: ata blejnë më shumë online, ndjekin trendet ndërkombëtare dhe informohen për ofertat përmes rrjeteve sociale dhe influencuesve.

Ndërkohë, gjeneratat më të vjetra mbeten më të prirura drejt blerjeve fizike në qendra tregtare.
Megjithatë, një gjë është e sigurt: Black Friday është tashmë pjesë e kulturës së konsumit në Kosovë.

Përfundim

Nga një ditë amerikane në një ngjarje të madhe blerjesh që përfshin çdo familje në Kosovë, Black Friday është kthyer në një traditë të re ekonomike.
Çdo vit, më shumë njerëz përfitojnë nga uljet, kursimet dhe mundësitë që sjell kjo periudhë.

Në fund, Black Friday nuk është vetëm dita e shpenzimeve, por edhe dita kur konsumatorët mësojnë të blejnë më mençur. Dhe duket se shqiptarët e Kosovës po e zotërojnë këtë art më mirë se kurrë.